Սովորողների ցանած սերմերը արդեն ծլած վիճակում 
5 տարեկանները ջերմոցում 
Արևելյան դպրոցի սովորողները վերատնկում են բույսեր
Թվում էր թե կորոնավիրուսային սահնանափակումները և դպրոցներում առցանց ուսուցման ձևաչափին անցնելը կարող էր բնագիտության առարկայի գործնական աշխատանքները անհնար դարձնել: Սակայն ինչպես պատգամում են տարբեր երկրների ժողովրդական ասացվածքները՝ «Ահնարին ոչինչ չկա»:
Չնայած նրան, որ անձմբ ես աշխատում եմ ֆիզիկական միջավայրում՝ այնուհանդերձ իրավիճակը թելադրում է կազմակերպել նաև առցանց ուսուցում, այլապես ում է պետք այն ամենը, ինչը որ ստեղծվել և կիսատ է թողել կարելի է ասել, ուսումնական տարվա կեսից ավելին և երբ սովորողը պետք է զարմանար ու ուրախանար իր գործունեությամբ՝ լոլիկից սերմ ստացած, սերմից սածիլ ստացած, սածիլը թաղարի կամ ջրի մեջ (հիդրոպոնիկա) տեղափոխած. Այս ամենից հետո պետք է տեսներ բույսի ծաղկելը, լոլիկի ձևավորումն ու մեծանալը, կամաց-կամաց կարմրելը և վերջապես համտեսել այն՝ չէր կարելի անմասն թողնել սովորողին այս ամենից, չեր կարելի այս ամենից անտեղյակ թողնել սովորողի ծնողներին, ընտանիքի անդամներին, չտեղեկացնել թե ինչ միջավայրում է սովորում ու նաև ինչու՞ ոչ աշխատում իր երեխան:: Պատճառն այդ էր , որ որոշեցի պարբերաբար հաղորդումներ անել ջերմոց-լաբորատորիայից և հիդրոպոնիկայի ջերմոցից ու չկտրել սովորողին ֆիզիկական միջավայրից՝ թեկուզ առցանց միջամտությամբ:
Առցանց ուսոցման փաթեթում ներառված նախագծերը իրար սերտորեն փողշաղկապված են:
Հանգամանքները իրենք են թելադրում անելիքը: Հարկավոր էր վերհիշել անցած տարվա կատարած նախագծերը և փորձել դրանք դարձնել հնարավորինս հասանելի, դե իսկ մնացածը ժամանակակից տհտ հմտություններին և տեխնոլոգիաներին որոշակի տիրապետելու կարողությունների մեջ է: Առաջին նախաձոռնությունը հաջողվեց: Դավիթ Բլեյանի հետ կազմակերպեցինք առցանց սերմնացան:
.«Իմ պատշգամբը» + «Սովորող, սովորեցնող»
Այս ընտանեկան առցանց նախագիծն իրականացում է Դավիթ Բլեյանն իր ընտանիքի անդամների հետ: Առաջին փուլը սերմնացանն էր, որի ժամանակ ցանվել են Քոլեջի այգուց հավաքված սերմերը: Դավիթի մայրիկի հետ քննարկումներ անելուց հետո որոշվեց հաջորդ պարապմունքը կազմակերպել Դավիթի դասարանի հետ՝ բնագիտության պարապմունքի ժամանակ, որտեղ Դավիթն իր ձեռք բերված տեխնոլոգիական հմտությունները կփոխանցի ընկերներին: Ծնվեց «Սովորող, սովորեցնող» նախագիծը ևս կիրառելու առցանց ուսուցման մեջ՝ նախապես սովորողի հետ անցկացնելով փոքրիկ վարպետության դաս: Նշեմ կարևոր փաստ, որ սովորեցնողը ամեն անգամ էստաֆետը հանձնելու է ընկերներից մեկին, հաջորդ շաբաթ պարապմունքն անցկացնելու համար:
Կամաց-կամաց փորձում ենք իրականացնել ներքոհիշյալ նախագծերը: Չեմ կարծում, որ բոլորին կստացվի կյանքի կոչել, բայց դե սխալների վրա կսովորենք, պետք եղած դեպքում շտկված կիրականացնենք:
Ներկայացնում եմ իրականացվող նախագծերի շարքը, յուրաքանչյուրին մի փոքր պարզաբանումով.
Նախագծեր.
1. «Իմ պատշգամբը» + «Սովորող, սովորեցնող». խորհրդատու՝ Շողիկ Պողոսյան, իրականացնող՝ Դավիթ Բլեյան
2.Ծաղկող սածիլների տնկարան
3.Ծաղկոցներ կրթահամալիրի դպրոցներում
4. Ծաղկող թփերի տնկարան
5. Ծաղկաձոն նախագիծն այժմ վերափոխված «Ծաղկաձոն» նախագիծն առցանց
6. Դեղատուն պատուհանագոգին
7. Առցանց ուսուցման գործնական աշխատանքների և առաջադրանքների փաթեթ
8. Հայաստանի դեղաբույսերի տնկարան. Այս նախագծին հետո առանձին կանրադառնամ: Միայն նշեմ, 6 տեսակի բույս արդեն ունենք Քոլեջի ներքին այգում և հետագայում տեսակները կավելացվեն:
Հիմա այն մասին, թե որ նախագիծը ինչ տարիքային խմբի հետ է իրականացվում և ինչպես: Նշեմ, որ պարապմունքի ժամանակ, երբ հնչում են հարցերը, անդրադարձ է կատարվում փաթեթի բոլոր նախագծերին ու ոչ միայն փաթեթի:
Ի վերջո բոլոր նախագծերն իրականացնելու արդյունքոմ փորձում ենք թեկուզ շատ քիչ, բայց ունենալ որոշակի ներդրում.
1. էկոլոգիապես մաքուր միջավայր ստեղծելու սեփական անձի և նրան շրջապատող մարդկանց համար
1.Բույսերի օգտակարության կարևորում
2. Բույսի խնամքի, բազմացման, տարածման տեխնոլոգիական հմտությունների և կարողությունների ձեռք բերում
3. Սովորողի անմիջական մասնակցություն
4. Ծանոթացում թաղարով ծաղիկ նվիրելու կուլտուրային, որի ժամանակ թաղարը կարող է նաև լինել ընտանիքում միասին պատրաստված՝ ամենատարբեր թափոններից և հին իրերից
5. Բնության, ընկերոջ, հարազատի նկատմամբ հոգատար անհատի ձևավորում
1.«Իմ պատշգամբը» + «Սովորող, սովորեցնող»
Ինչպես արդեն վերը նշեցի այս ընտանեկան առցանց նախագիծն իրականացում է Դավիթ Բլեյանն իր ընտանիքի անդամների հետ: Գնում են բանակցություններ Սոնա Փափազյանի՝ կազմակերպիչ և Շուշան Ալեքսանյանի՝ բնագիտությու դասավանդող հետ, ավելի արդյունավետ անցկացնելու գործնական առցանց պարապմունքը առանց վնասելու բնագիտության տեսական պարապմունքներին:
Տիարի առաջարկով դասարանը մասնատել մի քանի փոքր խմբերի և գնագիտության պարապմունքից առաջ անել գործնական աշխատանքներ:
2. Ծաղկող բույսերի սածիլների տնկարան. սերմնացան
Այս նախագիծն սկսվել է դեռևս ձմռան սկզբին՝ սերմնացան նախագծի շրջանակներում: Արդյունքը շշմեցուցիչ հաջող ստացվեց: Հիմնական մասնակիցներն Արևելյան դպրոցի 4-5 դասարանի սովորողնեներն են: Այս սածիլներն են, որ պետք է զարդարեն կրթահամալիրի բոլոր դպրոցների փոքրիկ տարածքները՝ դառնալով գունագեղ ծաղկոցներ: Իրականացնողները պետք է լինեն մեկամյա պարտեզապուրակային բաժնի ուսանողները, որպես լրացուցիչ նախագիծ՝ կցված հիմնական նախագծային թեմաներին:
3. Ծաղկոցներ
Ծաղկոցներ ստեղծվելու են կրթահամալիրի բոլոր դպրոցների մի փոքրիկ տարածքում՝ նախապես նախագծված Կարինե Մացակյանի կողմից և հարմարեցված եղած սածիլների տեսակների և գուների: Այս նախագիծը շարունակությունն է «Ծաղկող բույսերի սածիլների տնկարան» նախագծի: Կարծում եմ, իրականացնողներն ըստ տիար Բլեյանի կլինեն պարտեզապուրակային մեկամյա խմբի ուսանողները:
4. Ծաղկող թփերի տնկարան
Այս նախագիծը ևս դիպլոմային նախագծի թեմա է և այն նոր պետք է մեկնարկվի, քանի որ իսկական սկսելու ժամանակը ապրիլի կեսերն են, իսկ մի քանի տեսակներ էլ ծաղկելուց հետո միայն կարելի որպես կտրոն օգտագործել: Կրթահամալիրի այգիներում անընդհատ կանաչապատվող տարածքները պահանջում են լանդշաֆտային նոր ձևավորումներ, որն իրականացնելու համար անհրաժեշտություն է առաջանում ունենալ սեփական ծաղկող թփերի տնկարան:
Տնկարան կարող է ունենալ կրթահամալիրի յուրաքանչյուր դպրոց. մեկամյա պարտեզապուրակային խմբի հետ
5. «Ծաղկաձոն» ընտանեկան առցանց ուսուցման փաթեթ
Փաթեթ ձևավորվելու է քայլ առ քայլ՝ այն իրականացնելու ընթացքում, և առաջարկվում է բոլորին, ում հնարավոր է հասանելի դարձնել՝ սովորողին, դասավանդողին, ծրագրի ղեկավարներին, նախակրթարանի ծնողներին, հանրությանը:
Իսկ սեբաստացի կանայք ներկայացված բույսերից նախընտրածը կարող են ստանալ նվեր՝ վերադառնալով ֆիզիկական միջավայր:
6. Առցանց ուսուցման գործնական աշխատանքների և առաջադրանքների փաթեթ
Ընտրությամբ գործունեության խմբի Արևելյան դպրոցի սովորողների հետ փորձում ենք խաղի միջոցով վերհիշել և ավելացնել այն բույսերի անունների ցանկը, որոնք առաջարկվում են ըստ խաղի կանոնների՝ «Բույսերի աշխարհում» դաս-խաղ:
Ամենաուշագրավն այն է, որ ծնողներն անհանգստացած միջամտում են՝ փորձելով օգնել երեխայի թիմակիցներին, իսկ ուրախալին, որ բույսը համակարգչին մոտեցնելուն պես լսվում է ճիշտ պատասխանը: Այս խմբին և ոչ միայն նրանց առաջարկվել է նաև Առցանց ուսուցման գործնական աշխատանքների և առաջադրանքների փաթեթ , որի արդյունքներն ամփոփված են մարտի 16-20 առցանց առաջադրանքների կատարված նյութերում: Այս պարապմունքներն սկսել ենք իրականացնել կրթահամալիրի բոլոր դպրոցների 4-5 դասարանների ընտրության խմբերի հետ՝ Անժելա Բլեյաի և Շուշան Ալեքսանյանի հետ համագործակցելով:
7. Դեղատուն պատուհանագոգին
Այս նախագծի նպատակն է հանրությանը ծանոթացնել յուրաքանչյուր սենյակային բույսի բուժիչ և օգտակար հատկություններին: Որպես պարապմունք անց եմ կացնում բոլոր խմբերի հետ, իսկ որպես իրականացվող նախագիծ, Քոլեջի խմբերի հետ, Նելլի Գեղամյանի հետ համագործակցելով: Առաջարկվում է շատ հետաքրքիր խաղի կանոններ: Ամեն շաբաթ մի քանի բույսի մասին ներկայացվելու է ամենահնարավոր տեղեկություններ՝ խնամքի, բազմացման, օգտակար և բուժիչ հատկությունների մասին: Նախագծի մասնակիցը ընտանիքի հետ կարդում, քննարկում և դուրս է բերում այն հատվածները, որոնք վերաբերվում են տվյալ բույսի օգտակար և բուժիչ հատկություններին ու երբ հայտարարվի ավարտը, նա ով ավելի շատ բույսերի մասին տեղեկություններ կհավաքի «Դեղատուն իմ պատուհանագոգին» նոր բացված բաժնում, կստանա նվեր այդ բոլոր բույսերից:
Գարդենիա 